Avrupa'nın önündeki acı seçim: Silah mı tereyağı mı?

Soğuk Savaş'ın ardından Avrupa devletleri askeri harcamalarını kısıp sosyal programlara daha fazla bütçe ayırarak günümüzde elde ettikleri güce kavuştu. Yıllardır savunma ve koruma konusunda büyük ölçüde ABD'ye güvenen Avrupa, artık yeniden silahlanmayı düşünüyor. Almanya gibi ülkeler son zamanlarda bütçelerindeki silahlanma payını yeniden artırıyor. Hem Rusya, Ukrayna'ya açtığı ve üçüncü yılında devam eden savaşla yayılmacı zihniyetini bir kez daha ortaya koydu hem de ABD artık oklarını Çin'e çevirdi. Ancak sosyal yardımları azaltıp silahlanmaya başlamak, tam tersini yapmaktan çok daha zor. Bu da Avrupa'nın önüne seçim yapması zor bir ikilem çıkarıyor: Silah mı tereyağı mı? Yıllar önce Soğuk Savaş sona erdiğinde, Avrupa hükümetleri askeri bütçelerini kıstı ve sosyal programlara birkaç trilyon dolar harcadı.
Bu, Avrupa'nın çok az dış tehditle karşı karşıya olduğu ve ABD'nin korumasından yararlandığı bir dönemde seçmenler arasında popüler bir politikaydı. Ukrayna'daki gerilim ise yıllardır tırmanmaya devam ediyor ve ABD odağını Çin'e kaydırmış durumda.
Ancak tüm bunlara rağmen Avrupa ülkeleri, bu barış zamanı avantajlarından vazgeçmeyi zor buluyor. Çoğu ülke, ordularını savaşa hazır hale getirmeyi başaramıyor.
Silahları tereyağıyla değiştirmek kolaydı; bu eğilimi tersine çevirmek çok daha zor. Avrupa'nın en büyük ekonomisi olan Almanya'da, askeri üsler bakımsız durumda veya spor merkezleri, yaşlı bakım evleri ve emeklilik fonu ofisleri de dahil olmak üzere sivil kullanım alanlarına dönüştürülüyor.
Soğuk Savaş sırasında Batı Almanya'da yarım milyon ve Doğu Almanya'da 300 bin askeri olan ordunun bugün sadece 180 bin personeli mevcut.
Almanya'nın 1980'lerin sonlarında sahip olduğu 2 binden fazla Leopard 2 ana muharebe tankına kıyasla, şu anda sadece birkaç yüz operasyonel tankı bulunuyor. Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, gelecek yılki askeri harcamalar için talep ettiğinden çok daha azını almasının ardından gazetecilere, "Bu durum beni üzüyor. Bu, tehdit seviyesinin gerektirdiği hızda yapamayacağım bazı şeyler olduğu anlamına geliyor" diye konuştu Diğer yandan NATO'nun askeri harcamasının üçte ikisini karşılayan ABD'de başkan adaylarının ikisi de Avrupa'nın kayda değer bir şekilde bu yükün altına girmesi gerektiğini savunuyor.
Donald Trump'ın başkanlık yaptığı dönemde kurduğu baskı, yeniden seçilirse artarak devam edecek gibi görünüyor.
Eski başkan, Avrupa devletlerinin NATO'nun yüzde 2 hedefini aşarak gayrisafi yurtiçi hasılalarının en az yüzde 3'ünü birliğe vermeleri gerektiğini vurguluyor. Münih merkezli düşünce kuruluşu Ifo, Soğuk Savaş sonrasında Avrupa'nın askeri harcamaları kısarak 1991'den beri 1,8 trilyon euro tasarruf ettiğini bildiriyor. 
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden sonra Almanya, bunun bir "dönüm noktası" olduğunu belirtip gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 2'sini askeriyeye harcama kararı alsa da atılan adımlar yeterli görülmüyor. Almanya'nın 2025 bütçesi için bu yılın başlarında yapılan müzakereler sırasında Maliye Bakanı Christian Lindner, sosyal harcamaları üç yıl boyunca dondurarak savunma için para serbest bırakmak istedi.
Bu hamle, iktidar koalisyonundaki diğer partiler tarafından reddedildi ve temel savunma bütçesi, 2024'e kıyasla sadece 1,2 milyar euro artırıldı; bu da askeri personel için son maaş zammını karşılamaya yetecek kadardı. Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck ise radikal sağın yükselişi gibi tehditlere vurgu yaparak, "Orduya daha fazla para vermemiz gerekiyor diye refah devletinden vazgeçme düşüncesini ölümcül buluyorum. Ülkeyi bir arada tutmak için sosyal harcama gerekli" yorumunda bulundu. Dünyanın önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal ise bu ikilemi tek bir soruyla özetliyor: Silah mı tereyağı mı?